Doğru Sinyal Versene Kardeşim!
Hayatımızın her alanında deneyimlerimizi değiştiren ufak dokunuşlar olduğu fark ediyor musunuz? İnsanların davranışlarıyla ilgili çalışan biri olarak bunları keşfettiğimde bu durumda çok keyif alıyorum.
Daha önce bu konuda “Tuvalet Kapısının da Deneyimi Olur Mu?” diye bir yazı yazmıştım. Bir başarısızlık hikayesi okumak isterseniz önce o yazıyı okuyabilirsiniz. Çünkü bu yazıda size benim için büyük, insanlık için küçük bir başarı hikayesinden bahsedeceğim.
Covid-19 hayatımıza hızlı bir giriş yapmadan önce araba kullanmayı öğrenmek için direksiyon derslerine başlamıştım. Her sürücü adayı gibi direksiyon hocamla yollarda fink atmaya başladım. Bu süreçte zorlandığım birkaç durum oldu ama en çok sıkıntı yaşadığım şey: Dönüş yapmak. (Yokuşta arabayı kaldırmak cevabını bekleyenleri üzdüğüm için üzgünüm.)
“Dönmekte ne var ya alt tarafı direksiyonu çeviriyorsun?”
diye aklınızdan sorular geçiyorsa hemen cevap vereyim. Ben sağımı ve solumu karıştırıyorum.
O yüzden direksiyon hocam “Buradan sağa dön” dediğinde
“Sağ elimde yazı yazıyorum, direksiyonu bu tarafa doğru çevireceğim”
diye düşünürken doğru yöne sinyal vermek benim için trafikte olma stresiyle birleştiğinde ağır bir bilişsel yük oluşturuyordu. Ayrıca sağa veya sola gitmek için sinyal vermemi sağlayan kolun yukarı veya aşağıya hareket ederek kullanılıyor olması da bana hiç yardımcı olmuyordu.
Halbuki bunun çok basit bir çözümü varmış:
Eğer sağa doğru gidecekseniz direksiyonu sağa doğru çeviriyorsunuz bu da sinyal vermek için kullanılacak elinizin yukarı doğru hareket etmesi demek, o zaman sağa dönüş sinyali için kolu yukarı doğru ittirmelisiniz.
Eğer sola doğru gidecekseniz direksiyonu sola doğru çeviriyorsunuz bu da sinyal vermek için kullanılacak elinizin aşağıya doğru hareket etmesi demek, o zaman sola dönüş sinyali için kolu aşağıya doğru ittirmelisiniz.
Bu o kadar basit bir deneyim ki direksiyon hocam bunu bana ilk derste söyleseydi arkamızdan daha az insan en masum haliyle “Doğru sinyal versene kardeşim” derdi.
Bu size benim beceriksizliği gibi de gelebilir. Ama aslında 2020'de yayınlanan bir çalışmaya göre, insanların %14,9'u sağı ile solunu ayırt etmekte sorun yaşadığını söylüyor. Hatta benim şahsi görüşüm Türkiye’de çözüm olarak “Sağ elimde sarımsak sol elimde soğan” yönteminin kullanılması bu durumu daha kötüye götürmüş olabilir.
Psikologlara sorduğumuzda sağımızı ve solumuzu karıştırma konusunu nasıl çözebileceğimizle ilgili bu durum stres altında daha çok yaşandığı için biraz sakinleşmek ve bir nefes almak öneriyorlar. Arabayı tasarlarken psikologların bu önerisinin geçerli olamayacağını bilen ürün geliştiriciler
“Aman bir derin nefes alıp öyle sinyal versinler”
demedikleri için bu şekilde sinyal verebiliyoruz.
Eğer siz de insanların stres altında kullandığı ürünler geliştiriyorsanız insanların hata yapmaya daha yatkın olacağını unutmayın. Ürün geliştirenler olarak işimiz işleri ve deneyimleri kolaylaştırmak.
Kaynaklar:
- Van der Ham, I.J.M., Dijkerman, H.C., and van Stralen, H., Distinguishing left from right: A large scale investigation of left right confusion in healthy individuals. Quarterly Journal of Experimental Psychology, 2020, https://doi.org/10.1177/1747021820968519.
